12/05/2018 CAN BAŞKENT , MURAT ALTUN
TeknoSofist 3
Elektrikli araçlar kentsel ulaşım sorununu çözer mi?

Bu bölümde, elektrikli araçların post-kapitalist dönemde teknolojiyi nasıl suistimal ettiğini tartışıyoruz. Bu tartışmayı, “trafik”, “enerji”, “kentsel alan / otopark” ve “toplu taşıma” başlıkları üzerinden gerçekleştiriyoruz.

TeknoSofist, Bölüm 3,
Türkçe, 40:07

Okuma Listesi

“German cars have the most to lose from a changing auto industry”, The Economist.

“How eco-friendly are electric cars?”, DW.

“The rise of electric cars could leave us with a big battery waste problem”, The Guardian.

“Electric buses are coming, and they’re going to help fix 4 big urban problems”, Vox.

Emeği Geçenler

Video montaj Hakan Belikırık tarafından yapılmıştır.

Elektrikli araç şarj istasyonu,
fotoğraf: Kārlis Dambrāns (CC BY 2.0)

Can Başkent, elektrikli araç, enerji, kent, Murat Altun, otomobil, otomotiv sanayisi, şehir, TeknoSofist, Tesla, toplu taşıma, videocast

YİĞİT ÇETİN
Metrobüs Manzarası
DEFNE KORYÜREK
Demokratik Reçeteler
Fasulye Ezmesi Üzerinde Hodan
YAZARIN DİĞER YAZILARI
CAN BAŞKENT [14/05/2020]
Bir Yazarın Savunması
Bir şeyi yapma biçiminin o şey üzerindeki etkisi ve fikirleri güzel
ifade edebilmek üzerine.
CAN BAŞKENT [14/04/2020]
Filatelist Totaliterizm ya da Pul Olmuş Gazete
Pul koleksiyonculuğu, dijital hayattan en olumsuz etkilenen kulvarlardan biri. Pullar sadece otomatik damga makinelerinden değil, sağ siyasetten de darbe yedi.
CAN BAŞKENT [12/03/2020]
“Sevdim Seni Bir Kere”
« Makineyi kullanmaya bu kadar meraklı olup da makineye neredeyse hiç katkı sunmamak küresel sınıf ayrımının
en belirgin işaretlerinden; fakat makine artık sadece devreler ve ekranlar değil. Makine artık yazılım. »
CAN BAŞKENT [12/02/2020]
Sol Majör Patatesli Caddeler
« Aynı kenti farklı farklı şekillerde tanımaya anlamaya çalışmak sadece
söz konusu kenti anlamak değil, farklı farklı gezintilerimizin manifolduyla kenti inşa etmek, kent kültürünü
bina etmek demektir. »
CAN BAŞKENT [12/01/2020]
Trifold
« [D]oğru ve yanlışın ötesinde bir üçüncü hâl varsa, siyasette de sol sağ itişmesinin ötesi var demektir. İlginç olan nasıl üçüncü hâlse, siyasette de
bu üçüncü, dördüncü, beşinci yoldur. »
CAN BAŞKENT [12/12/2019]
Bifold
« Bundan sonraki ‘yeni büyük’ şeyin
ne olacağını düşünmek eğlenceli bir uğraş. Çünkü, her ne olacaksa olsun, yeni büyük şeyin de insan ruhundaki
ve toplumsal hayattaki basit bir şeyin yansıması olacağı açık. »
CAN BAŞKENT [14/11/2019]
Unifold
« [T]arihte hiç bu kadar düşünce tarihine karşı nankör olmamıştık.
Bu kabahatimizi örtmek için de
Žižek’ler yarattık. Halbuki, yapmamız gereken Farabi’den Gazali’ye, Platon’dan Rawls’a fikri temellerimizi sağlamlaştırmaktı… »
CAN BAŞKENT [14/10/2019]
Karakalem Devrimler
Algoritmik düşünce matematiksel düşünce gibi analitik, felsefi düşünce gibi bazen tümdengelimci bazen tümevarımcı, fenni düşünce gibi deneye deneye bulunabilecek bir şey. Yapay zekânın şimdiki ruhsuzluğun nedeni, onunla kurulan mesafeli ilişki.
CAN BAŞKENT [12/09/2019]
Vanilyalı Şarkılar
« Teknolojiyle ilişkimiz, video klip şarkı ikilemine çok benzer. Cep telefonlarıyla ilişkimiz telefonun teknolojik kapasitesiyle değil, markası üzerinden şekilleniyor. Kodlama, birbirini tekrar eden bir zanaata dönüşürken matematiksel köklerinden uzaklaşıyor. »
CAN BAŞKENT [14/08/2019]
Ockham’ın Bigudisi
Sol siyasetin son yıllarda düştüğü tuzak, karmaşık siyaseti basit ve ezber çözümlerle ele almaya itiyor bizi. Teknolojinin ve internetin geldiği noktada, insanlar neden eski doktrinleri revize etmekle yetiniyor? Teknolojiye yaklaşımımız bundan nasıl etkiliyor?
CAN BAŞKENT [15/07/2019]
Piksel Piksel Aileler
« Teknolojinin üremeye, aile kurmaya, çoğalmaya yönelik sunduğu katkıyı kimlik politikalarına değil, eşitlikçi bir toplum kurabilmeye kanalize etmemiz gerekiyor. Bu eşitlikçi toplum için gerekli teknoloji şimdiden mevcut. »
CAN BAŞKENT [14/06/2019]
Peynir Gemisi
« Veganizm, bahçıvan sebze meyvesine dayalı bir mutfak ve damak olmaktan soya, hindistancevizi, buğday gibi endüstriyel bitkilere dayalı dapdar bir mutfak olmaya kayıyor. Kapitalizmin ötesinde bir tarım ve çevre
felaketine dönüşüyor. »
CAN BAŞKENT [14/05/2019]
Baharat Yolu
2016 yılında Hindistan’da, bir gecede ülke ekonomisinde dönen paranın değer olarak yaklaşık %90’ı, sirkülasyondan kaldırıldı. Bu demonetizasyon hikâyesini tersten okumak, parayı nakitten kurtarıp sanallaştırmanın önemine ilişkin ipuçlarını açığa çıkarıyor.
CAN BAŞKENT , MURAT ALTUN [17/04/2019]
TeknoSofist 6
Veri Güvenliği
ve Yurttaşlık
Başkent ve Altun, Türkiye’de
yaygın olarak kullanılan e-Devlet üzerinden dijital veri güvenliği ve mahremiyetini tartışıyor.
CAN BAŞKENT [11/04/2019]
Sınıfsal Samanyolu
Yüzbinlerce yıl sonrasına ilişkin akıl yürütmek, gezegenlerin madenlerini sömürmekten uzayda koloni kurmaya kadar sayısız konuyu kapsıyor.
Ahlaki tartışmaları galaksiler ötesine taşımanın gündelik hayat üzerinde büyük etkisi var.
CAN BAŞKENT [12/03/2019]
Halı
Cırt cırtlı cüzdanla timsah derisi
cüzdan arasında üçüncü bir yol var. Amaç, veganlığın bir kimlik politikasına dönüşmesini engellemek.
Kimlik politikasına dönüşürse, veganizmin bir cadı avına dönüşmesi
ve toplumsallaşamaması olası.
CAN BAŞKENT , MURAT ALTUN [23/02/2019]
TeknoSofist 5
Gig Ekonomisi
ve Teknoloji
Öfke, anksiyete, yabancılaşma… Sabit gelir ve sosyal güvenlik sağlamayan sektörler neden tüm olumsuzluklarına rağmen hızla büyüyor?
CAN BAŞKENT [14/02/2019]
APAB
Epik bir fedakârlık ve zekâyla yoğrulmuş olduğu varsayılan gizli ajanlar neden gerçekte böyle değiller? Nedir eksikleri; neden gerçekten kahraman değiller? James Bond ile Steve Jobs ya da Bill Gates arasında nasıl bir benzerlik var?
CAN BAŞKENT [14/01/2019]
Netflixxx
“İnternet devrimi sonrası dijital dünyadaki tartışmasız ilk toplumsal
(ve belki de şaşırtıcı ve talep gören) değişim, pornografinin neredeyse bedava ve herkese açık olmasıydı.”
Öte yandan pornografinin Netflix’i olmaması yine de şaşırtıcı.
CAN BAŞKENT [14/12/2018]
FlisNet
« Algoritmaların tavsiye ettiği filmler, eleştirmenlerin yerini aldı. Netflix,
Hulu ya da Amazon Prime gibi ekosistemler de sinemateklerin yerine geçti. İşin teknolojik kısmı dışında, benim buradan çıkardığım ilk ders eğlencenin sanatı yendiği. »
CAN BAŞKENT [12/11/2018]
Şöhret
Radikal bir siyaseti, şairi, şarkıcıyı meşhur etmek mümkün mü?
Şöhret, toplumcu fikirlerin yayılmasını sağlayabilir mi? Şöhretlilerin dünyası nasıl keşfedilir? Bunun için verimli,
hızlı ve toplumcu bir algoritma üretilebilir mi?
CAN BAŞKENT [14/09/2018]
Algoritmik
Peçete Halkası
Hem görgü kuralları hem de yemek tarifleri birer algoritma, pratik
yaşamın kaygılarıyla şekillenmiş kurallar silsilesi. Dayandıkları ortak dil ise yeni mutfakları, yeni davranış kodlarını inşa etmek için umut veriyor.
CAN BAŞKENT [15/08/2018]
Kartezyen Cikciklemeler
« Eleştirinin laf sokmaya dönüşmesinde dijital kültürün payı büyük. Bu gidişatı durduracak çabalar başarılı olamıyor… Entelektüel çabalarımız zayıflıyor, sloganlar ideolojinin yerine geçiyor. »
CAN BAŞKENT [16/07/2018]
İnşallah
« Asıl cehalet, tanrının hiçbir kanıtı olamayacağına inanmak. Bense, en azından kâğıt üstünde ya da hayal dünyasında bir kanıtın var olabilme ihtimalini reddetmiyorum. Fakat, bunun da fiziksel dünyada imkânsız olduğuna bir o kadar da eminim. »
CAN BAŞKENT [16/06/2018]
4982’in 7, 9 ve 21’i, 6698’in 4, 5, 6 ve 8’i
« [İ]simlerin neden ve nasıl seçildiği, ayıklandığı sadece sosyal bilimsel değil aslında veri bilimsel de bir konu. […] [A]rtık teknoloji, toplumcu siyasetin hayatın türlü türlü, yeni yeni sahalarına nüfuz edebilmesine izin veriyor. »
CAN BAŞKENT , MURAT ALTUN [01/06/2018]
TeknoSofist 4
Uber’in neden toplumcu alternatifi yok?
Gig ekonomisinin en çok bilinen örneklerinden Uber, eşitsizlik ve prekarya tesisinin de baş sorumlularından. Neden Uber’e karşı toplumcu bir alternatif yaratılamıyor?
CAN BAŞKENT [14/05/2018]
Şeffaf Sandık
Facebook ve Cambridge Analytica skandalı seçim mekanizmalarının ne kadar zayıf, manipülasyona açık ve temsil kabiliyetinden yoksun olduğunu gösteriyor. “Oyları manipüle etmek istiyorsanız, epistemik bir bulanıklık perdesi ortaya koyun.”
CAN BAŞKENT , MURAT ALTUN [25/04/2018]
TeknoSofist 2
Kripto para bize paraya dair ne öğretiyor?
Kripto para, paranın türev olduğunu hatırlatıyor. Kapitalizm borca
ve türeve nasıl ve ne kadar muhtaç? Kripto paranın olumlu ve olumsuz yanları neler?
CAN BAŞKENT [13/04/2018]
Oyuncak Araba
Toplumcu ve özgürlükçü siyaset,
makine hukuku tartışmasına dair
yeni bir söz söyleyemediği gibi, bu tartışmalara dahil edilmez hâle geldi. Oysa otonom araçların trafikteki güvenliği dahil olunması gereken tartışmaların başında geliyor.
CAN BAŞKENT , MURAT ALTUN [04/04/2018]
TeknoSofist 1
Dolar dört lira iken neden cep telefonlarına bu kadar çok
para veriyoruz?
Uygulama tasarımı ve sosyal medyanın egemenliği temel etken olabilir mi?
CAN BAŞKENT [14/03/2018]
Robot Çocuk
İnsan ilişkilerine dair algoritmaların saklandığı, üstlerinin örtüldüğü alanların başında gelenek geliyor. Ticarette kâr etmenin şartlarından biri de saklama. Açık kaynak kodlu bir çocuk yetiştirmek istemez misiniz?
CAN BAŞKENT [13/02/2018]
Cabaret Turing
Sanat eserinin kendi yarattığı
zenginliği yer yutar hâle gelmesi
ve bu zenginliğin birikime
dönüşmemesi için ne yapılabilir?
Sayısal teknolojiler ve/veya algoritmik düşünce bu konuda ciddi bir fark yaratabilir mi?
CAN BAŞKENT [12/01/2018]
Taraf Olmayan
Bertaraf Olur!
İnternet tarafsızlığı, internetin şirketlere nasıl adım adım kaptırıldığına dair iyi bir örnek. Karmaşıklaşan bilişim, hayatımıza daha da girdikçe, işi öğrenmeyi değil; işi ‘her şeyi bilen’ şirketlere havale etmeyi tercih ettik.
CAN BAŞKENT [14/12/2017]
Neden Bitcoin Hakkında Yazılanlar Hep Yanlış?
Bitcoin geleceği tahmin edilmesi
güç ama ilginç bir deney.
Matematiksel denklemler, blok-zinciri ya da kriptografi meseleleri bir yana, göz ardı edilen bazı nitelikleri
fazlasıyla belirleyici.
CAN BAŞKENT [14/11/2017]
Kutu Kola
Dünyada yazıldığı gibi okunduğu sanılan Türkçe dışında başka bir dil yok.
Yeni çağda dil, sadece insanlarla değil makinelerle kurulan iletişim açısından da önemli. Öte yandan Türkçe ideolojik nedenlerle kontrol edilmeye çalışıldıkça zenginleşebilecekken tükeniyor.
CAN BAŞKENT [13/10/2017]
“İkisi Sana
On Beşe Olur”
Neden popüler yazılımlar, şarkılar, filmler ucuzlamaz? Neden kimsenin ilgilenmediği filmler, şarkılar ucuzlar? Nasıl oluyor da ‘dünyayı değiştirecek’ sanılan hemen her yenilik, kapitalizmin bir aracı hâline geliyor?
CAN BAŞKENT [15/09/2017]
Distonya
Sınırların kaldırılmasının giderek
hayali bile kurulamıyor. Peki, en
azından dijital olarak kaldırılmaları mümkün değil mi? Sınırsız sanal dünya ütopyasının önündeki en büyük engel ‘biz güzel insanlar’ olabilir miyiz?
Neden birbirimize destek olmuyoruz?
CAN BAŞKENT [14/08/2017]
Arı, Vız Vız Vız;
Arı, Vız Vız Vız…
Amatör bile olsa, gözü gören, iletişim kurabilen, etraftaki tehlikeleri elinden geldiğince algılayan, hızlıca bir alet drone. Bir yandan korkutucu bir yandan oyuncak gibi. Devlet-teknoloji ilişkisini gözlemlemek için iyi bir araç.
CAN BAŞKENT [14/07/2017]
Müzik Akarken…
Müzik bitimsizce akarken müzikseverlere ve müzisyenlere neler oluyor? Müzik üretimini ve tüketimini kökten değiştiren streaming media teknolojileri kapitalizm için yaşamsal bir laboratuvara dönüştü. Laboratuvardan çıkıp çıkmamak ise, bizim elimizde.
CAN BAŞKENT [15/06/2017]
Kutuplar Erirken
Buzulların erimesi gibi çevresel felaket senaryoları dünyanın sonunu hayal etmeyi kolaylaştırdı. Ne var ki, coğrafi kutuplardan çok daha önce erimeye başlayan başka kutuplar da var.
Bu kutupların erimesiyle, söz konusu son tahayyül dahi edilemez hâle geliyor.
CAN BAŞKENT [16/05/2017]
Bite
Kapitalizmin elinde, vegan ve sentetik hayvansal mamullerin geleceği de şekerli tahıl gevreklerinkine benzeyebilir; vegan gıda da abur cubura, bol tuz ve yağ içeren şeylere dönüşebilir, çünkü bu gidişatın öncüsü Silikon Vadisi ve onun kültürü.
CAN BAŞKENT [14/04/2017]
Hayır, Yemeğin Siyaseti Olmaz
Her şeye kadir ideolojilerin belirlediği bir gündelik hayatla, gündelik hayatın birbirleriyle ilişkilendirilemeyen fragmanları arasında sıkıştık. Buradan çıkmak için, daha çok “mürekkep yalayıp dirsek çürütmek” gerekiyor.
CAN BAŞKENT [16/03/2017]
%99 Anarşizm
Kötü kuramların güzel ispatları, kuramların da ispatları kadar güzel olduğuna inandırıyor insanı. Oysa
güzel ispatlar, kuramların kötülüğünü saklıyor. Bilişim bunun örnekleriyle dolu. Teknolojiyle ilişkimizi yeniden tanımlamakta yarar var.
CAN BAŞKENT [16/02/2017]
Žižek’in Karekökü
Entelektüel popülizm, her karmaşık düşüncenin, herkesin anlayacağı şekilde anlatılabileceğini ve basit bir dilin anlamı da basitleştireceğini iddia eder. Oysa karmaşık düşünceleri anlamanın yolu, düşüncelerin ortaya çıktığı
sürece odaklanmak.
CAN BAŞKENT [16/01/2017]
Bazı Bitkileri
Sulama Rehberi
Acıyı, acı verene göre sınıflandırmak, ceylanın acısının, sanki kendisini öldüren değiştikçe azalacağını iddia etmek, doğanın dengesi çerçevesinde yaşanan acıları yok sayan yaklaşımın
en büyük sorunu. Oysa ölen ölmüştür.
CAN BAŞKENT [16/12/2016]
Sekizinci Yurtta
Feminist Kod Yazmak
‘Akıllı’ ergen erkeklerin cinsiyetçiliği çoğunlukla özgürlükçü üniversite kampüslerinde beliriyor ve hoş görülüyor. Kadınların ezilmesi ise umursanmıyor. Bu tür cinsiyetçilikte teknoloji ve dijital kültür belirleyici.
CAN BAŞKENT [16/11/2016]
Ahlakın Kardinalitesi
1980’lerin sonrasında ortaya çıkan kimlik siyasetleri ve mikro-politikalar sonsuz bir sorumluluğu kabul etmekle alakalı. Sonsuz sorumluluk ise
hayal kırıklığından bağımsız olamaz. Felsefe de bu hayal kırıklığı ile başlar.
CAN BAŞKENT [19/10/2016]
Hâlâ Metal Dinlemek
Ortaokula başlayınca hamurdan heykeller yapmayı neden bıraktık? ‘Akdeniz akşamlarında’ sahilde gitar çalmanın çekimine kapılırken, aynı sahilde ‘kumdan kaleler’ yapmayı neden ihmal ettik? Yanıt insan beyninin
müziği kayırarak evrilmesi olabilir mi?
CAN BAŞKENT [16/09/2016]
Yeşil Ateş
Zamanla sömürüye dönüşmüş doğayla ilişkimizi, yeniden karşılıklı bir yardımlaşma ilişkisine çevirmek için kullanılabilecek Prometheusvari
bir pratik olarak vegan yemek tasarımı. Halkçı vegan mutfakla, yüksek vegan mutfak arasında denge kurulabilir mi?
CAN BAŞKENT [17/08/2016]
Eflatun Klavye Tuşları
Neden dijital ekonomide geri kalıyor; sistemi adil ve güzel bir dünya yaratmak için kullanamıyoruz? Bir şeyler bizi tutuyor, bir şeyler bizi dibe mi çekiyor? Don lastiği icat edememiş olsak da, hayatı dönüştürecek dijital platformlar oluşturabilir miyiz?
CAN BAŞKENT [14/07/2016]
Sartre’ın
Facebook Hesabı
Kitlesel olarak elde edilen veri bize istatistiğin ötesinde bilgi sunuyor. Bu dinamik veriyi eşeleyerek ve işleyerek basit bir şekilde veriden okunamayacak sonuçları çıkarmanın “mülkiyetinin” ise kimde olduğu şüpheli.
DAHA ÇOK KONU
ÖNERİLER
YİĞİT ÇETİN
Metrobüs Manzarası
DEFNE KORYÜREK
Demokratik Reçeteler
Fasulye Ezmesi Üzerinde Hodan